Poza tym, 偶e od dawna chcia艂abym by膰 pani膮 jakiego艣 wi臋kszego kawa艂ka gruntu, ostatnio dodatkowo same przychodz膮 do mnie tre艣ci, zwi膮zane z permakultur膮, upraw膮 ziemi (co kiedy艣 gruntowniej studiowa艂am), jedzeniem z lasu, 偶yciem w zgodzie z przyrod膮, wiedz膮, 偶e i 艣rodowiska, i ludzko艣膰 to ekosystemy.
Chcia艂am co艣 sobie obejrze膰. Komedii romantycznych dobrych nowych nie ma. Pomy艣la艂am, 偶e z braku laku co艣 o zimie - co艣 o 偶yciu na dalekiej p贸艂nocy. Psie zaprz臋gi, skutery i te sprawy.
Wybra艂am program "Dzika Kanada". Na tvp vod. (Hm, doczekali艣my na tym blogu tekstu inspired by tefa艂pe).
Tego, czego oczekiwa艂am, jeszcze w nim nie znalaz艂am, ale mam co艣 innego, 艣wietnego.
...
Wiesz, jak dzisiaj wygl膮da pozyskiwanie, a raczej hodowanie czy uprawianie jedzenia oraz ca艂a gospodarka. Jest jak jest.
Wyobra藕 sobie, 偶e ze dwie艣cie lat temu do Kanady przybywaj膮 Anglicy i wzdychaj膮: o, jak natura to stworzy艂a! Pi臋kno, zachwyt. Roz艂o偶yste drzewa, 艂膮ki pe艂ne kwiat贸w, obfito艣膰 ro艣lin i zwierz膮t.
O, jak natura to pi臋knie stworzy艂a! Ach!
B艂膮d!
Bo tamten krajobraz stworzy艂 cz艂owiek! Bulw kwiatk贸w potrzebowa艂 do tego, d臋b贸w do tamtego - sadzi艂 se, pilnowa艂, by ros艂o.
A jednak, zobacz: to wygl膮da艂o jak dzikie 艣rodowisko. To nie by艂a monokultura kukurydzy. To by艂y zagajniki mi臋dzy 艂膮kami - naturalne (a jednak nie do ko艅ca).
Okazuje si臋, 偶e od wielu tysi臋cy lat rdzenne ludy tych obszar贸w (i pewnie ka偶dych innych!) celowo uprawia艂y... ca艂e 艣rodowiska, ekosystemy. Nie uprawia艂y kukurydzy na x hektarach, nie hodowa艂y 700 艣wi艅 w jednej stodole. Dba艂y o dziesi膮tki kilometr贸w kwadratowych las贸w, 艂膮k itd.
Chodzili po tych terenach, kt贸re wci膮偶 wygl膮da艂y jak dzikie. Zmienili co艣 w naturze, ale nie zaorali jej do go艂ej ska艂y.
Chcieli 艂atwiej polowa膰 na jelenie, to wypalali poszycia las贸w. St膮d 艂膮ki.
Chcieli mie膰 wi臋cej ma艂偶y, to wybudowali dla nich przy brzegach 艣rodowiska, sprzyjaj膮ce ich namna偶aniu (i te偶 przez ludzi 艂apaniu).
Chcieli mie膰 pewno艣膰, 偶e nie zabraknie 艂ososi, to dbali o ikr臋 i zanosili j膮 do kolejnych strumieni, by rozszerzy膰 "zasi臋g i liczebno艣膰 hodowli".
(Kurcz臋, trzy powy偶sze akapity daj膮 do zrozumienia, 偶e albo ludzie nie s膮 z natury ro艣lino偶ercami, albo 偶e zabrak艂o im tam dostaw miksownic do tych wszystkich li艣ci. 呕e te偶 oni jelenie ubijali zamiast li艣cie ssa膰!)
Chodzili po lekarstwa mi臋dzy te ro艣liny, pletli kosze, wyd艂ubywali bulwy.
Jak pisa艂am: uprawiali ca艂e 艣rodowiska, uprawiali las, dbali o sw贸j las. Korzystali, dbali o to, by "na p贸艂kach" nie zabrak艂o pokarmu tak偶e w przysz艂o艣ci. I zrobili to bez buldo偶er贸w, bez oprysk贸w. Na ca艂kiem p贸艂nocnej p贸艂nocy!
...
Popatrz te偶 na to: ci "prymitywni" ludzie kilka tysi臋cy lat temu ukszta艂towali niezliczone kilometry wybrze偶a tak, by namno偶y膰 i 艂atwiej zbiera膰 ma艂偶e. Te ich konstrukcje przetrwa艂y i dzia艂aj膮 do dzi艣. W艂a艣ciwie niemal do dzi艣 nie przypuszczano, 偶e to zrobi艂 cz艂owiek - wygl膮da tak naturalnie.
Por贸wnaj sobie tych ludzi, kt贸rzy zbudowali co艣 dla dziesi膮tek, setek (!!) pokole艅 - co kosztowa艂o ich sporo wysi艂ku - z wsp贸艂czesnym wariatem, kt贸ry chce liczy膰 tygodniowe zyski z wysysania, wykorzystywania, nadwyr臋偶ania rynku i innych ludzi. Ile dzisiejszy 30-latek po艣wi臋ci艂by na budow臋 czego艣 na przysz艂o艣膰? Czy przyszed艂by robi膰 za darmo, pro publico bono, dla wnuk贸w i kolejnych pokole艅?
A zobacz na mieszka艅c贸w tamtych teren贸w. Anglik z Zachodu i profesurek ze Stan贸w my艣leli, 偶e to naturalne. A rdzenni dobrze wiedzieli, co, jak i po co zbudowali ich prapradziadowie ty-si膮-ce lat temu.
Czy to nie jest cudowne?
Uczy艅my rok 2022 i nast臋pne latami ug艂askiwania Ziemi zamiast tak j膮 batem i kopar膮.